نمای کلی بحران چاقی در دختران نوجوان
– طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۲۲، بیش از ۳۹۰ میلیون کودک و نوجوان (۵ تا ۱۹ ساله) دچار اضافه‌وزن بودند که حدود ۱۶۰ میلیون نفر از آن‌ها چاقی داشتند. حدود ۱۹٪ از دختران در این سنین اضافه‌وزن داشتند و موضوع در حال رشد است.
– همچنین، نرخ چاقی در دختران (۵ تا ۱۹ سال) از ۰.۷٪ در سال ۱۹۷۵ به ۶.۹٪ در سال ۲۰۲۲ رسیده است؛ یعنی افزایش ده‌برابری!
– برآوردها حاکی از آنند که در سال ۲۰۲۵، حدود ۲۰۶ میلیون کودک و نوجوان (۵–۱۹ سال) در جهان چاق خواهند بود.
وضعیت در کشورهای خاص و مناطق شهری
– در ایالات متحده، تقریباً ۱۹.۷٪ از کودکان و نوجوانان (۲ تا ۱۹ سال) چاق هستند؛ این معادل تقریباً ۱۴.۷ میلیون نفر است.
– در یک مطالعه جهانی در بازه سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳، متوسط نرخ چاقی در کودکان و نوجوانان حدود ۸.۵٪ برآورد شده است.
– در کشور هند، به‌ویژه در «لاکنو»، حدود ۲۹.۷٪ از کودکان ۶ تا ۱۲ سال دچار اضافه‌وزن یا چاقی‌اند. در میان آن‌ها، ۱۴.۴٪ دختران چاق‌اند؛ اغلب علل، سبک زندگی کم‌تحرک و رژیم غذایی ناسالم گزارش شده است.
– در بریتانیا، نرخ چاقی در دختران دبستانی از ۴.۷٪ در سال ۱۹۹۰ به ۱۰.۱٪ در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است.
– به‌طور کلی در جهان، چاقی کودکان و نوجوانان بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ تقریباً چهار برابر افزایش پیدا کرده است.
علل اصلی افزایش چاقی در دختران
۱. سبک زندگی کم‌تحرک و افزایش استفاده از فناوری
زمان طولانی تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدیویی افزایش وزن در کودکان را تشدید می‌کند.
۲. تغذیه ناسالم
مصرف بالای غذاهای شیرین و نوشابه‌ها به‌ویژه در نوجوانان دختر افزایش چشمگیر داشته است (مثلاً مصرف روزانه شکلات یا نوشیدنی شیرین در دختران ۱۵ساله تا ۲۸٪ گزارش شده).
۳. محیط و وضعیت اجتماعی–اقتصادی
نوجوانان با درآمد پایین، مهارت بیشتری در چاقی، بی‌تحرکی و رژیم غذایی ناسالم دارند—این خطر در دختران بیشتر است (۲۸٪ در مقابل ۲۳٪ در پسران).
همچنین، قرارگیری در محیط‌های پرخشونت محلی با افزایش BMI و خطر اضافه‌وزن در دختران نوجوان همراه است.
پیامدهای جسمی و روانی
چاقی کودکان با افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کبد چرب و سندروم متابولیک همراه است.
مرکزهای روانی نظیر کاهش عزت نفس، افسردگی و تصویر منفی از بدن در دختران چاق شایع‌تر است.
مورد مهم دیگر، تبعیض اجتماعی و قلدری‌هایی است که در مدارس صورت می‌گیرد؛ این موارد باعث کاهش اعتماد به نفس می‌شود و ممکن است سبب رفتارهای ناسالم مانند پرخوری عصبی یا تلاش‌های مضر برای کاهش وزن شود.
راهکارها و توصیه‌های عملی
راهکار شرح
فعالیت بدنی منظم در مدارس مانند برنامه چین که اقدام به الزامی کردن دو ساعت ورزش روزانه کرده است؛ این طرح الهام‌بخش مؤسسات آموزشی دیگر است.
آموزش تغذیه سالم برای دانش‌آموزان و والدین تأکید بر مصرف سبزیجات، کاهش مصرف شکر و ایجاد عادت‌های غذایی صحیح.
ایجاد محیط مدرسه‌ای حمایتگر شامل مشاوره روانی، آموزش تصویر مثبت از بدن و کنترل قلدری.
مداخلات خانوادگی و اجتماعی مشارکت والدین در وعده‌های غذایی خانوادگی، کاهش زمان تماشای تلویزیون و ترویج بازی‌های فعال.
پایش سلامت منظم و غربالگری BMI شناسایی زودهنگام دانش‌آموزان در معرض خطر و ارائه مشاوره و پیگیری لازم.
جمع‌بندی
بحران چاقی در بین دانش‌آموزان دختر یک مسأله جدی جهانی و در حال گسترش است. ترکیبی از سبک زندگی کم‌تحرک، رژیم غذایی نامناسب و فشارهای اجتماعی–فردی این روند را تسریع کرده‌اند. پیامدها نه تنها جسمی هستند، بلکه در حوزه سلامت روان نیز عواقب جدی دارند. بنابراین، اقداماتی از جمله آموزش، تغییر ساختار مدرسه و خانواده، و فعالیت‌های پیشگیرانه ضروری‌اند تا نسل جوان با آمادگی، سلامت و اعتماد به نفس بهتر با آینده مواجه شود.
بدون دیدگاه